پانیک یا حمله وحشت‌زدگی، یکی از اختلالات اضطرابی است که با علائم شدید جسمی و روانی همراه است و نیازمند شناخت دقیق و درمان مناسب می‌باشد.
🔹 تعریف پانیک
پانیک یا اختلال وحشت‌زدگی (Panic Disorder) نوعی اختلال روانی است که فرد در آن دچار حملات ناگهانی و شدید اضطراب می‌شود، بدون اینکه علت مشخصی وجود داشته باشد.
🔹 علائم حمله پانیک
- تپش قلب شدید
- تعریق زیاد
- لرزش بدن
- احساس خفگی یا تنگی نفس
- سرگیجه و تهوع
- ترس از مرگ یا دیوانه شدن
- احساس جدا شدن از واقعیت (دی‌پرسونالیزیشن)
🔹 شروع حمله چگونه است؟
حمله پانیک معمولاً به‌طور ناگهانی و بدون هشدار آغاز می‌شود و ممکن است چند دقیقه تا نیم ساعت طول بکشد. فرد احساس می‌کند کنترل بدن یا ذهنش را از دست داده است.
🔹 علت‌های احتمالی
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
- استرس‌های شدید یا مزمن
- اختلالات دیگر روانی مانند افسردگی یا اضطراب
- تغییرات شیمیایی مغز و عدم تعادل نوروترنسمیترها
🔹 تفاوت پانیک با اضطراب معمولی
اضطراب تدریجی و قابل پیش‌بینی است، اما پانیک ناگهانی، شدید و اغلب بدون محرک مشخص رخ می‌دهد.
🔹 پیامدهای حملات مکرر
فرد ممکن است از مکان‌هایی که قبلاً حمله داشته اجتناب کند (آگورافوبیا)، یا دچار ترس دائمی از حمله مجدد شود که زندگی روزمره‌اش را مختل می‌کند.
🔹 درمان‌های روان‌شناختی
- رفتاردرمانی شناختی (CBT): تغییر افکار منفی و آموزش مقابله با حمله
- درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)
- تنفس دیافراگمی و آرام‌سازی عضلانی
- قانون ۳۳۳: تمرکز روی ۳ چیز دیدنی، شنیدنی و قابل لمس برای بازگشت به واقعیت
🔹 دارودرمانی
در موارد شدید، پزشک ممکن است داروهای ضد اضطراب یا ضد افسردگی تجویز کند. مصرف دارو باید تحت نظر متخصص باشد.
🔹 نقش سبک زندگی
- خواب کافی
- ورزش منظم
- تغذیه سالم
- کاهش مصرف کافئین و الکل
- تمرینات ذهن‌آگاهی و مراقبه
🔹 نکات مهم برای اطرافیان
در هنگام حمله، فرد را قضاوت نکنید. با آرامش کنارش باشید، به او یادآوری کنید که این حالت گذراست و کمکش کنید تنفسش را کنترل کند.
🔹 نتیجه‌گیری
پانیک قابل درمان است. با مراجعه به روان‌شناس، آموزش مهارت‌های مقابله‌ای و در صورت نیاز دارودرمانی، می‌توان کیفیت زندگی را بهبود بخشید و از چرخه ترس و حمله خارج شد.
